Сэбиэскэй Сойуус үрэллэр кэмигэр 1990 сыллаахха Арассыыйа суверенитетын туһунан декларация ылыныллыбыта. Бу күнтэн 1994 сыллаахтан судаарыстыба бырааһынньыгын быһыытынан бэлиэтэнэр. 1998 сылтан «Арассыыйа күнэ» диэн ааттаммыта. Быйыл Арассыыйа күнүн 26 сылын бэлиэтиибит. Арассыыйа күнэ — дойду биир саамай эдэр судаарыстыбаннай бырааһынньыга.

Бэс ыйын 10 күнүгэр Ньурбатааҕы лицей «Дьоҕур» лааҕыр оҕолоро ыалдьыттаатылар. Арассыыйа күнүн бырааһынньыгын остуоруйатын, «День России» кинигэ быыстапкатын билиһиннэрдибит. Оҕолор «Преобразования Петра Великого» пазылларынан оонньууга, «Собери пословицы» оонньууга, «Сказочный калейдоскоп» викторинаҕа оонньоотулар.

В. А. Петрова аатынан Ньурбатааҕы кырдьаҕастар уонна инбэлииттэр интэринээт дьиэтигэр хас биирдии бэлиэ күннэргэ тиһигин быспакка араас тэрээһиннэр ыытыллаллар. Бүгүн, бэс ыйын 11 күнүгэр,  Арассыыйа күнүн көрсө,  Светлана Герасимовна Никифорова эҕэрдэ кэнсиэрт тэрийэн ыытта. Кэнсиэрт иннигэр Ф. Г. Сафронов аатынан Киин бибилэтиэкэ үлэһитэ Рея Васильева Арассыыйа күнүн остуоруйатын билиһиннэрдэ.

Ылбаҕай ырыаларынан Стас Афанасьев, Мотрена Яковлева, Василий Федоров, Мария Комиссарова, Туяра Саввинова эҕэрдэлээтилэр. Валентина Дмитриева төрөөбүт тыл туһунан хоһоону аахта, Айар куттаах Ирина Иванова бэйэтин хоһооннорун ааҕан тэрээһини киэргэттэ. Ырыаһыттар толоруулара олус тупсан, сайдан иһэллэрэ киһини  үөрдэр. Василий Федоров чөллөркөй куолаһынан оһуохайынан түмүктээтэ. Көрөөччүлэр эҕэрдэ кэнсиэртэн астынан, дуоһуйан тарҕастылар.

Федор Сологуб хоһоонуттан Борис Николаев – Марха уола сахалыы тылбааһа:

Туругурдун Арассыыйа,

Улуу дойду!

Айхалланнын Арассыыйа!

Чэчирии турдун кини!

Туругурдун Арассыыйа!

Аатырдын кини!

Ф. Г. Сaфронов аатынан бибилэтиэкэ ааҕааччыны кытта үлэлии салаата.