Биллэр прозаик, очеркист, Ньурбалартан бастакы уонна соҕотох ССРС суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ Степан Прокопьевич Федотов төрөөбүтэ 90 сылыгар аналлаах ахтыы киэһэтэ төрөөбүт нэһилиэгэр Дьиикимдэҕэ үгүс дьону түмтэ. Дьокуускай куораттан Степан Федотов «Кынаттаах олох» сэһэнин героинята Анфиса Петровна Федорова төрөппүт кыыһа, СӨ национальнай бибилэтиэкэтин научнай чинчийэр ааҕыы институтун сүрүн бибилэтиэкэрэ Маргарита Дмитриевна Татаринова, суруйааччы аймаҕа, «Айар» кинигэ кыһатын үлэһитэ Розалия Михайловна Федотова, суруйааччы кыыһа Сардана Степановна Федотова, сиэн балта Валентина Дмитриевна Федотова, сиэн кийиитэ Эльвира Федотова, хос сиэн кыргыттара, оройуон салалтатыттан, култуура департаменыттан, киин бибилэтиэкэттэн, Ньурбатааҕы түмэлтэн, Ньурбатааҕы театртан, «Ньурба уоттара» түмсүүттэн уонна Дьиикимдэ сирин дьоно -сэргэтэ.
Ахтыы киэһэтэ Степан Федотов литератураҕа кылаатын мунньууга, үйэтитиигэ 40-с сылын үлэлиир-хамсыыр библиотекарь Светлана Никандровна Павлова дьоҕус хоһугар тэрийбит олус дириҥ ис хоһоонноох быыстапкатыттан саҕаланна. Степан Прокопьевич «Кыым», «Социалистическая Якутия» хаһыаттарга анал корреспондент, суруналыыс буоларын туоһулуур удостверенияларын сэргэ кэргэнэ Татьяна Николаевналыын комсомольскай билиэттэрин дьиҥнээхтэрэ (оригиналлара), онтон да атын дөкүмүөннэр, хаартыскалар, хаһыаттар Дьиикимдэтээҕи бибилэтиэкэ фондатыгар харалла сыталлар. Быыстапкаттан салҕыы улахан саалаҕа көһөн ахтыы киэһэтэ икки чаастан ордук барбытын, бириэмэтин билбэккэ да биир тыынынан иһиттибит. Бу тэрээһини Степан Федотов сырдык аатын үйэтитиигэ үлэлиир, суруйааччы архыыбыттан хомуйан номнуо үс кинигэни таһааттарбыт, бастакы прозаик суруйааччыбытын саха норуотугар бэйээт быһыытынан тилиннэрбит Луиза Акимовна Канаева иилээн-саҕалаан ыыппытыттан. Луиза Акимовна сүүһүнэн хоһоону өйүгэр тута сылдьарынан чугаһынан тэҥнээҕэ суох уонна Степан Федотов олоҕун, үлэтин дэгиттэр билэрэ сыттаҕа дии…
Хоһооннору өйүттэн ааҕа ааҕа хомоҕой тылынан олус да интириэһинэйдик ыытта. Кинини кытта тэҥҥэ үлэлэһээччилэр сырыы ахсын киниэхэ саҥаттан саҥа дьоҕурдарын арыйан, үөрэн соһуйабыт эрэ. Дьиикимдэтээҕи норуот айымньытын киинин уус уран салайааччыта Анастасия Николаевна Корякина бэйэтин суруйуутунан туруорбут Степан Федотов олоҕун түһүмэхтэрин дьүһүйүүтүн олус сэргээтибит. Степан оҕо-эдэр-аҕам сааһын Дьиикимдэ оскуолатын үөрэнээччилэрэ Глория Антонова, Дамир Андреев, оскуола учуутала Ариан Афанасьевич Николаев, Степаннаах ийэлэрин Егорова Айталина Афанасьевна толоруулара олус долгутта. Дьиикимдэ баһылыга Прокопий Николаевич Осипов, Ньурба улууһун баһылыгын солбуйааччы Валерия Гаврильевна Владимирова, Ньурбатааҕы драмтеатр уус-уран салайааччыта Юрий Алексеевич Макаров Степан Федотов аатын үйэтитиигэ үлэлииргэ тус санааларын эттилэр. Юрий Алексеевич театрыгар сыл түмүгэр спектакль былааннаан суруйааччы үлэлэрин ааҕа-үөрэтэ сылдьарын олус сэргээтибит. Бу театр артыыската Майя Петровна Слепцова «Эбээ Маайа» ютуб ханаалыгар «Кынаттаах олох» сэһэни ааҕан Степан Прокопьевич төрөөбүт күнүгэр таһаарбытын сэргэ бу күннэргэ тэрилтэлэринэн сылдьан кэпсээннэрин ааҕара олус кэрэхсибиллээх. Прокопий Николаевич «Степан Федотов «ОСКУОЛА ДИЭН ЫТЫК СИР БААР, УЧУУТАЛ ДИЭН УЛУУ КИҺИ БААР» диэн кынаттаах тылларын, бэргэн этиитин улууспут хас биирдии оскуолатын аайы киириигэ көстүүлээхтик оҥорон ыйыахха наада!» диэн этиитин олус үөрэ, өрө көтөҕүллэ иһиттибит. Степан Федотов төрөөбүт күнүгэр анаан тахсыбыт Луиза Акимовна «Степан Федотов айымньыларыттан бэргэн этиилэр» кинигэтэ «Айар» кинигэ кыһатыгар бэчээттэнэн кэлбитин, Ньурбатааҕы кииннэммит бибилэтиэкэ тиһигин дириэктэрэ Анна Витальевна Багмет «Эргэ чымадаан кистэлэҥэ» кинигэ тула санаалар» альбом контрольнай экземплярдарын билиһиннэриилэрэ суруйааччы аатын, үлэтин үйэтитиигэ үлэ тохтообокко бара турарын бигэргэттилэр.
Култуура департаменын салайааччыта Розалия Михайловна Тихонова, куораттан анаан бу тэрээһиҥҥэ кэлбит Маргарита Дмитриевна Татаринова, Розалия Михайловна Федотова, Сардана Степановна Федотова, «Ньурба уоттарын» салайааччыта, суруйааччы Дмитрий Николаевич Пономарев ахтыылара олус да сонуннар, интириэһинэйдэр. Розалия Михайловнабыт Федотовтар дьиэ кэргэттэрин кытта оҕо сааһыттан алтыспыт, улахан уоллара Дьулустаанныын бииргэ үөрэммит… Дмитрий Николаевичпыт Араҥастаах күтүөтэ, кэргэнин Розалия убайа Степаныын чугас билсэр, алтыһар эбиттэр… Сардаана Степановна бүгүн арыллан аҕатын сэргэ ийэтин Татьяна Николаевна туһунан олус истиҥник кэпсээтэ. Эдьиийэ Валентина Дмитриевналыын, суруйааччы аатын үйэтитээччилэр, диэн анаан оҥотторбут бэлэхтэрин туттаран долгуттулар. Өссө Маргарита Дмитриевна Татаринова, Луиза Акимовна Канаева анабыл бэлэхтэрэ үлэлии сылдьар дьоҥҥо ытык бэлиэ буолла. Розалия Михайловна Федотова сүүһүнэн ахсааннаах суруйааччы мэтириэттээх открытка, халандаар, закладка оҥотторон аҕалбытын кэлбит киһи бары үөрэ тутта. Манна барытыгар өссө Дьиикимдэ олохтоохторо бэлэмнээбит сахалыы астаах сандалылара эбиллэн — барыта ис-иһиттэн салҕанан олус да истиҥ киэһэ ааста, ньурбалар бастакы суруйааччыбыт С.П. Федотов сырдык аатыгар, норуотугар хаалларбыт литературнай нэһилиэстибэтигэр сүгүрүйүү буоларын бэлиэтээтэ, чопчулаата. Быйыл, 2025 сылга үс улахан суруйааччыларбыт, «Ньурба уоттарын» төрүттээбит, тэрийбит С. П Федотов, К.Д.Уткин-Нүһүлгэн, Н.И.Харитотов-Чуор төрөөбүттэрэ 90 сылларын бэлиэтээн өссө да элбэх тэрээһиннэр олохпутун сэргэхситиэ, чулуу дьоннорбутунан киэн туттуу долгунугар сирдиэ, диэн эрэнэбит.
Маргарита Ноева
